“Waarom vergelijk ik mezelf eigenlijk met mijn collega’s?” vroeg Inge (27 jaar) zich af toen we aan tafel zaten. Een vraag die ik vaker krijg van millennials. Het lijkt wel alsof iedereen om je heen het perfecte leven leidt: een goedbetaalde baan, een fantastisch huis, een fit lichaam… Behalve jij. Hoe komt dat en wat kun je eraan doen? 

“Ik merk dat ik onrustig word als ik op Instagram kijk”, vervolgde Inge. “Vrienden kopen een huis, hebben een droombaan of een relatie waar ik ook naar verlang. Dat is een generatiedingetje, zeggen mijn ouders. Ik snap wat ze bedoelen, maar ik voel toch dat ik tekortschiet.”

Dit gesprek met Inge is niet uniek. Het onderwerp komt vaak naar voren in gesprekken met 25- tot 35-jarigen. Het lijkt alsof we onszelf voortdurend, bewust of onbewust, vergelijken met anderen. Funest voor je eigenwaarde? Niet als je het goed aanpakt!

Sociale vergelijking als graadmeter voor geluk

We zijn van nature geneigd onszelf te vergelijken met anderen. Er zit blijkbaar geen uitknop op deze diepgewortelde impuls. Dat kan helaas ook niet: vergelijking is nou eenmaal onderdeel van sociale interactie.

Tijdens dat vergelijken zien we vaak dingen die we zelf missen of waar we in willen verbeteren. Dit wordt ‘opwaarts vergelijken’ genoemd. Het gevaar? Voordat je het weet, ga je twijfelen aan jezelf. Inge vroeg zich bijvoorbeeld af: “Waarom lukt het anderen wel om gelukkig te zijn in hun werk? Wat doe ik fout?”

Hele legitieme vragen natuurlijk! Zoals een bekende Amsterdamse filosoof (ook wel bekend als voetballer 😉) ooit zei: ‘Elk nadeel heb zijn voordeel.’ En hij had gelijk. Uit onderzoek blijkt dat je opwaarts vergelijken ook in je voordeel kunt gebruiken, zodat je er minder last van hebt en er zelfs iets positiefs uit kan halen. Hoe tof is dat? Ik geef je twee voorbeelden hoe je dit kunt toepassen.

Focus op wat je kunt leren van een ander

Als je je eigen kwaliteiten vergelijkt met die van iemand die ergens heel goed in is, voel je je al snel slecht. Maar als je die persoon ziet als gelijke en je richt op wat je kunt leren, kan het juist motiverend werken!

Een voorbeeld: je traint samen met je fietsmaatje voor een Granfondo in het buitenland. Als je fietsmaatje sneller de heuvel op fietst en jij let vooral daarop, dan levert dit een deuk in je zelfvertrouwen op. Zie jij je fietsmaatje als inspirerend voorbeeld, dan kijk je anders naar zijn prestatie: “Wow, dat deed hij goed! Wat kan ik doen om ook zo goed te worden?”

Door vanuit een lerend perspectief te kijken, verleg je de focus van negatieve vergelijking naar persoonlijke groei. Met die groeimindset kun je léren in plaats van jezelf kleineren.

Vergelijk je zelf niet met één persoon

Ten tweede is het beter om tien rolmodellen te hebben dan maar één. Gelukkig doen we dat van nature al. Onderzoek toont aan dat mensen een soort mix van positieve invloeden samenstellen wanneer ze aan een rolmodel denken, in plaats van zich te focussen op één persoon.

Misschien bewonder je de schrijfstijl van je tekstschrijver, het doorzettingsvermogen van je mede-ondernemer, de kritische blik van een ex-collega en de managementskills van je manager. Door van al deze kwaliteiten je eigen unieke mix te maken, leer je van anderen én behoud je je authenticiteit. Dit helpt je om op een constructieve manier naar anderen te kijken.

Zet sociale vergelijking in voor je eigen succes

Vergelijken kan dus inderdaad je plezier bederven, maar dat hoeft niet. Je kunt het juist gebruiken om jezelf te motiveren. Ook Inge, die verschillende kwaliteiten van haar mede-millennials kan inzetten voor haar eigen succes en geluk. En wie wil dat nou niet?

Hopelijk helpen deze tips je om het ‘opwaarts vergelijken’ wat vaker te negeren en te kijken naar wat je kunt leren van anderen. En geloof me, dat is een heleboel!

Vaker dit soort tips lezen? Schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief en krijg advies en informatie over bijvoorbeeld keuzestress, carrièreswitch, zelfvertrouwen en communiceren als allereerste in je mailbox.