We communiceren de hele dag. Hoewel we woorden meestal goed bedoelen, komen ze soms tóch nogal lullig onze mond uit. Waarom doen we dat eigenlijk? En hoe kan het anders? Ik leg je graag uit hoe verbindend communiceren werkt. Aan onze manier van communiceren schort het een en ander: we gebruiken woorden soms onnodig hard. Soms zelfs ronduit kwetsend. Het gevolg? Verwijten in plaats van goede gesprekken en de sfeer wordt er niet beter op. Kortom: met onze kwetsende communicatie bereiken we vrijwel altijd het tegenovergestelde van wat we willen.
Verbindend communiceren, zo dus niet
Laatst stond een buurtgenoot ineens voor m’n neus. “Is het de bedoeling dat die bakfiets hier blijft staan?”, vroeg ze. Ik schrok van haar geagiteerde toon en reageerde geprikkeld: “Ja, dat is de bedoeling, hoezo vraag je dat?” Je voelt het al aankomen: dit werd geen gezellig gesprek.
Nog een (herkenbaar) voorbeeld van mezelf. Toen ik nog bij een mediabureau werkte, vroeg een collega me: “Arnaud, ik heb contact gehad met onze klanten en toegezegd dat je morgen een opzetje mailt. Dat gaat wel lukken, toch?” Ik antwoordde met een afkeurende zucht: “Godallemachtig, had je dit niet even vooraf kunnen overleggen?! Hier heb ik echt geen tijd voor.” Mijn collega wierp me een gekrenkte blik toe en liep de kamer uit.
Wat gaat er mis?
Je herkent bovenstaande voorbeelden vast. Hoe kan het dat we zo prikkelbaar reageren terwijl we het liever anders zouden doen? Vaak worden onze onprettige gevoelens veroorzaakt doordat je behoeften niet vervuld worden. Je voelt bijvoorbeeld teleurstelling als je geen erkenning of waardering krijgt op je werk. Het gevolg? Een prikkelbaar humeur.
Als we onze gevoelens en behoeften uitspreken in plaats van kritiek uiten, ontstaat er begrip en écht contact. Dat noemen we ook wel verbindende communicatie: daarbij draait het om gehoord worden, de ander te horen en het kweken van wederzijds respect. Om daartoe te komen, geef je antwoord op vier vragen:
- Wat zie je?
- Wat voel je?
- Wat heb je nodig?
- Wat wil je van de ander?
Verbindend communiceren in de praktijk
Oké, even terug naar de twee voorbeelden van hierboven. Hoe had het anders gekund? Volgens het stappenplan had mijn buurvrouw ook kunnen zeggen: “Ik zie jullie nieuwe bakfiets op de stoep staan (waarneming). Ik ben geïrriteerd (gevoel), omdat ik het belangrijk vind dat mindervaliden zonder problemen op de stoep kunnen lopen (behoefte). Wat vind je ervan om je bakfiets in de voortuin te zetten (verzoek)?”
Dan het voorbeeld met mijn collega. Ik had ook kunnen reageren: “Dankjewel dat je aan me denkt en me vraagt om een opzet te maken (waarneming). Ik voel wel lichtelijke irritatie (gevoel), omdat ik het belangrijk vind om vooraf samen te overleggen of deze opdracht past binnen mijn planning (behoefte). Zou jij met de klant willen overleggen of ik de opzet ook volgende week kan mailen (verzoek)?”
Valkuilen
Zo zie je maar dat situaties vaak rustig opgelost kunnen worden. Pas dus op voor verwijten in je communicatie. Want ‘godallemachtig, had je dit niet even vooraf kunnen overleggen?’, is een verwijt. Mijn collega kan dit zelfs opvatten als een oordeel in plaats van een vraag. Want wat had hij op die ‘vraag’ moeten antwoorden? ‘Klopt, ik ben dus een domme randdebiel?’
Houd gevoelens ook altijd bij jezelf. Beschrijf dus hoe jíj je voelt. Anders ga je een ander alsnog onbewust beschuldigen. Denk maar eens aan uitspraken als: ‘Ik heb het gevoel dat je me niet serieus neemt’, of: ‘Ik voel me niet gehoord.’ Probeer in plaats daarvan meer over de ander te weten te komen. Wil je meer weten over empathisch luisteren? Lees dan deze blog van mij. Kortom: reageer niet op de automatische piloot, maar merk die piloot op en zet ‘m uit. Succes!
Hopelijk helpen deze tips je om op een vriendelijke en effectieve manier feedback te geven op het gedrag van collega’s of vrienden.
Met positieve groet,
Vaker dit soort tips lezen? Schrijf je dan in voor de blog en krijg advies en informatie over bijvoorbeeld work-life-balance, keuzestress, carrièreswitch, zelfvertrouwen en communiceren als allereerste in je mailbox.