We vergelijken onszelf allemaal weleens met een ander. Zo ook Arjan (32), die twijfelde of hij wel de juiste baan had aangenomen. Dat lijkt bij zijn vrienden wel anders: zij floreren in hun werk. “Iedereen heeft het beter voor elkaar dan ik!” Is dat wel zo? Of heb je gewoon een andere bril nodig?
“Wat zullen mijn vrienden wel niet denken?”, dacht Arjan hardop. Hij vond zijn collega’s leuk, maar miste werkgeluk. Iets wat zijn vrienden wél leken te hebben. “Om me heen heeft iedereen opeens een huis gekocht, en ze nemen állemaal 3 maanden sabbatical naar Thailand, oh en iedereen is ook nog eens zwanger én start een eigen bedrijf. En ik? Ik zit weer eens in mijn joggingbroek mijn leven te vergooien. Op de bank. Met Netflix.”
“Rustig maar, dat denk je maar”, gaf ik terug. Want dat is hoe het gaat: je denkt al snel dat de ander het veel beter voor elkaar heeft. Dit komt doordat je de wereld met een gekleurde bril bekijkt.
Het perfecte plaatje
Twintigers en dertigers, oftewel millennials, zijn driftig op zoek naar het perfecte plaatje. Ze willen heel graag het maximale uit hun leven halen en gaan voor het hoogst haalbare. Hun overtuiging is namelijk dat succes en geluk maakbaar zijn. Als je er maar hard genoeg voor werkt, kom je er wel. Ook op sociale media zien ze vooral successen van anderen en wat er allemaal mogelijk is.
Dromen is natuurlijk niet verkeerd, maar veel twintigers en dertigers worden daar juist ongelukkig van. Ze krijgen namelijk telkens het idee dat hun vrienden (of iedereen online) het beter voor elkaar hebben. Hoe hard ze ook werken.
Hoe kan dit nou? Het antwoord is heel eenvoudig. We vergelijken onszelf voortdurend met anderen, en zien dan geheid dingen die we zelf missen en ook willen hebben. Zoals floreren in je werk of tijd en geld hebben voor een toffe reis naar Thailand.
In de psychologie noemen we dit ‘opwaarts vergelijken’. Het gevolg? Je denkt continu dat je het niet goed genoeg doet. En dat is natuurlijk niet fijn voor je zelfvertrouwen.
Hoe ga je ermee om?
Je zou denken: ‘Ik moet mezelf gewoon streng toespreken en stoppen met vergelijken’. Een goed begin, maar helaas werkt deze oplossing niet. Jezelf met anderen vergelijken is namelijk automatisch een onderdeel van sociale interactie. Iedereen doet het en vaak gaat het vanzelf. Er zit geen uitknop op deze diepgewortelde impuls.
Maar is het dan alleen maar slecht? Gelukkig niet. ‘Elk nadeel heb zijn voordeel’, zei een bekende Amsterdamse voetballer ooit. We kunnen deze natuurlijke impuls namelijk ook bewust inzetten om onszelf een oppepper te geven in plaats van ons zelfvertrouwen teniet te doen. Dat kan ons meteen inspireren om concrete stappen te nemen om de neerwaartse spiraal te doorbreken.
Vergelijk jezelf niet met één persoon
Maar hoe profiteer je van sociale vergelijking en laat je je er niet door uit het veld slaan? Ik zet vaak de volgende strategie in.
Als ik Arjan vraag zijn ideale rolmodel in een moodboard uit te werken, merk ik dat hij een mix maakt van mensen die een positieve invloed op hem hebben. Hij waardeerde de schrijfstijl van vriend Joost, het doorzettingsvermogen van vriendin Michelle, de passie die vriend Peter had voor de natuur en de open houding van een oud docent.
De kracht van deze opdracht is dat je stopt met jezelf te vergelijken met één persoon en doorkrijgt dat je die ene persoon niet kan worden. Door van een paar van alle kwaliteiten van je rolmodellen een heel eigen rolmodel te kneden, leer je van ze, inspireren ze juist en blijf je veel meer jezelf.
Een opeens zag Arjan zijn eigen kwaliteiten weer. “Weet je Arnaud, ik zou veel meer willen doen met mijn liefde voor taal en gaan schrijven over hoe we de natuur kunnen beschermen. Misschien moet ik toch maar eens werk maken van die vacature als adviseur bij Stichting Landschapsbeheer Gelderland.”
En dus ging Arjan aan de slag met zijn nieuwe doel in zijn loopbaan. Zijn zelfvertrouwen was terug!
Meer weten?
Hopelijk helpt deze tip je om sociale vergelijking op zo’n manier in te zetten dat het stimuleert in plaats van demotiveert. Doe er je voordeel mee!
Met positieve groet,
Arnaud
Vaker deze tips lezen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief en krijg advies en informatie over bijvoorbeeld keuzestress, carrièreswitch, zelfvertrouwen en communiceren als allereerste in je mailbox.
