Soms lees ik een boek waar ik echt heel blij van word. Het nieuwe boek ‘Geweldloos communiceren, hoe doe je dat?’ van Marshall B. Rosenberg is er zo een. De kern van zijn betoog is, dat conflicten op de werkvloer ontstaan als we elkaars behoeften niet begrijpen. En daar ben ik het helemaal mee eens. Door onze behoeften te uiten, hebben we een veel grotere kans dat ze vervuld worden, dan wanneer we veroordelen (‘mijn manager heeft geen visie’), beschuldigen (‘jij haalt nooit koffie!’) of straffen (‘ik haal je van het project af’). Hoewel we onze huidige manier van communiceren niet als geweldvol beschouwen, leiden woorden vaak tot onbegrip, pijn en afwijzing. Het kost ons dagelijks veel energie maar we zitten vastgeroest in deze communicatiepatronen.
Ik mag toch zeggen wat ik wil?
Komt het stoom wel eens uit je oren als iemand je aanspreekt op een manier die aanvallend is, die weerstand op roept of je regelrecht de gordijnen injaagt? Nou, bij mij regelmatig.
Ik kan me nog zo’n levendig voorbeeld herinneren dat zo kenmerkend is hoe we met elkaar communiceren.
Ik: ‘Ben je nu al weer te laat voor deze vergadering, kan je nooit eens een keer op tijd komen?’ Collega: ’Ja hallo! Je weet toch dat ik super druk ben?’ Aan dit voorbeeld lees je al af dat de verwijtende manier van aanspreken een negatieve reactie uitlokt. Negatieve actie = negatieve reactie. Ik was al geïrriteerd en door de reactie van mijn collega kwam het stoom uit mijn oren. Wat was ik boos!
Boosheid is een onvervulde behoefte
Wat heb ik hiervan geleerd? Ik ben alleen maar bezig met het straffen van de ander en niet met het vervullen van mijn behoeften, Daarom kan ik boosheid gebruiken als waardevol signaal om mezelf wakker te schudden. Voel ik me dus boos, dan realiseer ik me dat ik een onvervulde behoefte heb en dat ik op een manier communiceer die het onwaarschijnlijk maakt dat die behoefte zal worden vervuld.
Geweldloos communiceren kent vier stappen:
- Waarnemen; wat zegt en doet de ander? Belangrijk is dat je duidelijk onder woorden brengt wat je waarneemt, zonder oordeelsvorming.
- Gevoel; vervolgens verwoord je wat je voelt bij die waarneming (geïrriteerd, bang, gekwetst etc.)
- Behoefte; wat heb je nodig, wat is je behoefte?
- Verzoek; dit laatste element richt zich op wat we van de ander willen. Altijd positief formuleren!
Hoe kan het beter
Ik: ‘Ben je nu alweer te laat voor deze vergadering, kan je nooit eens een keer op tijd komen? Ik verwoordde niet mijn eigen gevoelens en behoeften. En mijn verzoek is ook nog eens negatief geformuleerd.
Hoe had ik het beter kunnen doen, zodat ik wel gehoord zou worden?
Ik: ‘Ik irriteer me (gevoelens) dat je te laat komt (waarneming), want ik had gehoopt dat ik alle agendapunten in dit uur kon bespreken (behoefte)’. ‘Zou jij de volgende keer op tijd willen zijn alsjeblieft?(verzoek)’.
Klinkt heel anders, hè? In dit theoretische voorbeeld weet ik zeker dat ik veel meer begrip voor mijn gevoelens had gekregen als ik mijn behoeften had uitgesproken.
Verbinding
Door het uiten van wat ik waarneem, wat het doet met mijn gevoel, welke behoefte en verzoek ik heb, ervaar ik veel meer verbinding met de mensen om me heen. En dat laatste is voor mij persoonlijk een hele belangrijke behoefte! Het model is zo simpel en pragmatisch dat ik een groot fan ben geworden van deze communicatiestijl. Door zijn eenvoud kan je morgen al veel plezieriger communiceren met je collega’s, manager, vriendin, en vergeet je schoonouders niet.
