Gecoachte Susanne (31 jaar): ‘Arnaud, ik ben vaak zo moe. Na een dag werken kom ik uitgeblust thuis en heb ik nergens meer zin in. Dan ga ik maar Netflixen. Ik zit in een kantoortuin en vind het lastig om me daar te concentreren. Collega Frank belt op het moment dat ik een belangrijke mail moet schrijven, dan staat collega Maaike aan mijn bureau met een vraag. Heel vermoeiend. Stel ik me nu zo aan? Wat vind jij?’
Nou Susanne, je stelt je zeker niet aan! Onze hersenen zijn niet gemaakt om te ontspannen in een kantoortuin. Laat staan productief te werken. Het brein krijgt 24/7 prikkels binnen. We ervaren heel veel stress. Sinds de jaren ’80 is de hoeveelheid prikkels vervijfvoudigd! Ik kijk er dus niet van op dat we moeite hebben met concentreren!
Wandelende antenne
Een mens is eigenlijk één grote, wandelende antenne. In de oertijd kwam dat goed van pas, want zo hoorden we dinosaurussen al van ver aankomen. Maar tijdens werk of wanneer je iets leest, kan dat overactieve brein je flink in de weg zitten. Ons brein staat continu open voor prikkels. Probeer die maar eens te negeren! Neuropsycholoog Mark Tigchelaar schreef hier een interessant boek over. Hij noemt het gebrek aan focus ‘concentratielekken’. Als je weet wat die lekken zijn en hoe je ze dicht, dan krijg je volgens Tigchelaar je werk wél gedaan. Zelfs op de meest chaotische dagen!
4 concentratielekken
- Te weinig prikkels
Te weinig prikkels? Ja, dat lees je goed! Ook door te weinig prikkels is het knap lastig om geconcentreerd te blijven. Je hersenen snakken naar voldoende voeding en gaan automatisch op zoek naar extra prikkels. Mijn tip: Je brein heeft blijkbaar capaciteit over. Geef hem nog een andere, eenvoudige taak, zonder dat het je aandacht over twee taken verdeeld. Een voorbeeld. Luister tijdens je werk naar een muziekplaylist die je brein al kent. Zet je de radio aan, dan focust je brein zich onbewust op de nummers. Want die kent hij nog niet! Killing voor je concentratie.
- Switchtasken
Als jouw aandacht vaak switcht tussen twee of meerdere taken, dan raak je gegarandeerd je concentratie kwijt. Na elke wisseling kost het meer moeite om je weer te concentreren op je huidige taak. Bijvoorbeeld: je bent bezig met een mail terwijl je telefoon een bekend geluidje laat horen. ‘Ah, een appje. Even kijken’, denk je. Ook dit is killing voor je concentratie.
Mijn tip: Zet het geluid van je telefoon en binnenkomende mail uit als je je concentratie nodig hebt om bijvoorbeeld iets te schrijven. Het resultaat als je niet continu switcht: je bent veel sneller klaar met het afronden van een taak. En kun je voortaan wél lekker op tijd naar huis! Ja, zo eenvoudig is het.
- Te weinig ontspanning
In onze prestatiemaatschappij gaan we vaak maar door en door. We willen niets missen, zijn niet snel tevreden en denken dat we pas leven als we veel doen op een dag. De telefoon gaat zelfs mee naar de wc. Elk ‘verloren’ momentje wordt opgevuld. Het gevolg op de lange termijn is dat je brandstof opraakt. Je brein is niet meer in staat om onderscheid te maken tussen relevante en irrelevante prikkels. Zelfs een zoemende vlieg krijgt dan alle aandacht. Again: killing voor je concentratie.
Mijn tip: Pas als jij je accu oplaadt, heb je iets te geven. Met andere woorden: als jij je concentratie regelmatig ‘uit’ zet, dan kun je dit op een later moment weer ‘aan’ zetten. Probeer maar eens bewust 10 minuten niets te doen. dus. Ik schreef hier al eerder een blog over. Het blijft een actueel onderwerp en deel graag hoe je dit leert.
- Te veel externe prikkels
Hier is het verhaal van Susanne een uitstekend voorbeeld van. Werken in een kantoortuin veroorzaakt zoveel prikkels dat je hersenen overprikkeld raken. Je productiviteit daalt enorm en voordat je het weet zit jij er uitgeblust bij.
Mijn tip: Als je tijdens werk je concentratie hard nodig hebt, zoek dan een stilteruimte op. Of gebruik een koptelefoon en luister naar – weet je nog? – een vaste playlist. Zo bescherm jij jezelf tegen een overvloed aan externe prikkels.
En dan nog even dit
Ik kan het me niet voorstellen. Maar stel dat je manager kritiek uit als je tijdens je werk apart gaat zitten. Of met een koptelefoon op naar muziek luistert. Vertel hem dan dat het juist uitstekend is voor je creativiteit en productiviteit. En geef hem ook mee dat je concentratie met zo’n 60 procent daalt als je collega naast je zit te praten. Dat beweer ik niet alleen. Het is onomstotelijk vastgesteld door verschillende onderzoeken naar de effectiviteit van kantoortuinen. En de feiten liegen er niet om…
Zo, dat was het voor nu. Ik ga verder met ontspannen.
