We zijn allemaal weleens gefrustreerd. Zo ook Roos (28), die zag hoe haar zorgvuldig geschreven én gecheckte beleidsnota’s de bureaulades in verdwenen. Alsof haar werk er niet toe doet! Super frustrerend natuurlijk. Hoe komt het dat we van sommige dingen gefrustreerd raken en van andere dingen helemaal niet? En hoe gaan we ermee om?

Wat zou het leven heerlijk zijn als alles precies gaat zoals je wilt. Maar helaas is dat rooskleurige plaatje niet altijd de werkelijkheid. En dat frustreert: deels omdat de prestatiemaatschappij de lat hoog legt, deels omdat we onszélf te veel uitdagen. Ook ik heb mijn frustraties hoor: mensen bellen niet terug, de printer geeft een foutmelding waar ik niets van begrijp, of het aantal binnenkomende opdrachten blijft achter. Zou jij daar ook gefrustreerd van worden? Dat hangt af van je frustratietolerantie.

Frustratietolerantie: wat is dat?

De term ‘frustratietolerantie’ komt van Albert Ellis, de bekende Amerikaanse psychotherapeut. Volgens hem heeft iedereen last van saboterende denkpatronen. In het geval van frustratie gaan we er vaak vanuit dat alles makkelijk moet gaan en dat we tegenslagen moeten voorkomen. Stel dat je wél een tegenslag ervaart, dan komt dit extra hard binnen. Het gevolg? Geklaag (‘dat heb ik weer’) of een kort lontje en uitstelgedrag (‘vervelende klus, ik ga eerst nog even mijn mail checken’). Herkenbaar? Je hebt dan een lage frustratietolerantie. Herken je dit helemaal niet? Dan heb je misschien wel een hoge frustratietolerantie.

Successen versus tegenslagen

Die prestatiemaatschappij waarin je zogenaamd succesvol en gelukkig wordt zolang je je best maar doet, zorgt voor een steeds lagere frustratietolerantie: je raakt steeds eerder gefrustreerd. Je denkt namelijk dat het leven maakbaar is en je alle vrijheid en kansen hebt om er iets moois van te maken. Tegenslagen horen niet in dit ideaalbeeld thuis. Bij een tegenslag denk je al snel: ‘Het ligt aan mezelf, ik doe iets fout’. En dan raak je… Inderdaad: gefrustreerd.

Karaktertrek

Helaas kan je niet alleen de prestatiemaatschappij de schuld geven van je frustraties. Ook blijkt uit onderzoek dat je hoge of lage frustratietolerantie een stabiele karaktertrek is. Oftewel: de één kan van nature beter met frustraties omgaan dan de ander. En nee, en nu niet gaan verschuilen achter het argument: ‘Ah, ik kan er dus niets aan doen, zo ben ik nu eenmaal’. Er valt namelijk veel te sleutelen aan de mate van je frustratietolerantie. Als je het maar wil! Je zal dan zien dat je op korte termijn flinke stappen kan zetten.

Zo verlaag je jouw frustratie

Binnen de Acceptance and Commitment Theory (ACT) heb ik methodieken geleerd die je bewust maken welke irrationele gedachten je frustratie veroorzaken. Die kun je vervolgens vervangen door een helpende gedachte. Vervang ‘het moet me in één keer lukken’ bijvoorbeeld door ‘wie zegt dat alles in één keer moet lukken?’. En gebruik als je gefrustreerd bent, deze vrijgekomen energie juist om líever naar jezelf te leren kijken.

Huh? Hoe dan? Nou, probeer op het moment dat je gefrustreerd bent, niet de schuld bij de ander te leggen maar de oplossing bij jezelf te zoeken. En onthoud: je gefrustreerd voelen is heel normaal. Het hoort bij het leven en is dus géén probleem!

Als je hiermee eens bent, is er ook ruimte om dit gevoel rustig toe te laten. Oké, het voelt niet prettig, maar voordat je het weet, is het gevoel ook weer vertrokken. We noemen dit ook wel ‘doorleven’ in de psychologie.

Oefenen maar!

En nu de praktijk. Onderga je frustratie dus 10 seconden en stel vervolgens vragen aan jezelf, zoals: ‘wat leer ik hiervan?’ of ‘hoe maak ik het beste van deze situatie?’. Onderzoek van de Universiteit van Rochester toont aan dat mensen die op die manier naar hun frustraties kijken, hun stress veel beter aan kunnen. Ze hebben meer zelfvertrouwen als dingen tegenzitten en gebruiken hun frustratie om er het beste van te maken.

Het ironische is dat je wel een beetje moeite moet doen om meer frustratietolerantie te krijgen. Iets waar mensen met een lage frustratietolerantie vaak juist tegenop zien! Zoals ook gecoachte Roos, die gekscherend vroeg:

“Arnaud, ik wil echt iets aan mijn frustratie doen, maar ik weet niet of me dit lukt. Bestaat er geen pilletje tegen lage frustratietolerantie?”

Nou, dat pilletje heeft Roos gelukkig niet nodig gehad. Ze is aan de slag gegaan en merkte na een aantal weken al op dat ze minder geprikkeld reageerde op tegenslagen tijdens haar werk. Roos: “Ik moest me er even toe zetten, maar je had gelijk. Het werkt echt. Ik ben zo blij dat ik heb doorgezet.”

Meer weten?

Hopelijk helpt deze tip je om met meer geduld te reageren op het moment dat het even tegenzit. Ik ga zelf ook gelijk oefenen: ik ga die printer aan de praat proberen te krijgen. 

Met positieve groet,

Arnaud

Vaker dit soort tips lezen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief en krijg advies en informatie over bijvoorbeeld keuzestress, carrièreswitch, zelfvertrouwen en communiceren als allereerste in je mailbox.